Historie Lokalne na Jurze Krakowsko - Częstochowskiej, Tom VI - Masłońskie (gmina Poraj) w dokumentach archiwalnych i wspomnieniach

Autorzy: Anna Zagroba, Tomasz Baryła

Wydawca: Katarzyna Kozak Baryła K4MEDIA

Wyd. Kraków 2021

W VI tomie Historii Lokalnych odkrywamy fragmenty przeszłości wsi, która dziś nazywa się Masłońskie, a kiedyś Masłoński Piec, Smardzów oraz po prostu Masłoń - od nazwiska kuźnika. We wsi przez ponad sto lat istniał wielki piec do wytopu rudy żelaza. Po nim częścią tej miejscowości był zakład produkcji tektury "Natalin", wywodzący swoją nazwę od Natalii, która była żoną założyciela - Leona Hasfelda.

W okresie międzywojennym oraz tuż po II wś zakład prowadził Zdzisław Hasfeld - syn Leona. Fabryka od dawna nie istnieje, ale upamiętnia ją nazwa przystanku kolejowego Masłońskie Natalin. Poza nazwą przystanku wyjaśniliśmy początki jego funkcjonowania oraz opisaliśmy domki dróżników znajdujące się przy linii kolejowej od granicy Poraja przez Masłońskie aż do drogi do Ostrowa. 

Opisujemy niewielkie wzmianki o dawnych młynach znajdujących się w granicach wsi oraz nad rzeką Ordon w kierunku jej źródeł w Zaborzu, a także o młynie, karczmie i kapliczce w Podkuźnicy, która jest częścią Masłońskiego.

Z okresu międzywojennego prezentujemy informacje dotyczące m. in. wyborów sołtysów i członków straży ogniowej ochotniczej. Cytujemy też pamiętniki Stanisława Rybaka będące w posiadaniu Towarzystwa Przyjaciół Żarek Letniska.

W książce nie unikamy tematów dotąd zupełnie niezbadanych, jak organizacja partyzancka we wsi, która znalazła się podczas II wś w granicach Rzeszy Niemieckiej oraz działalność powojennej polskiej służby bezpieczeństwa.

W szerokim zakresie przytaczamy kroniki szkoły podstawowej oraz treści omawiane na zebraniach wiejskich w latach 80-tych XX wieku. Kilka stron poświęcamy pracom pisemnym ks. Stefana Mizery i prof. Grażyny Habrajskiej traktującym o wsi Masłońskie i jej okolicy.

Przedstawiamy współczesne organizacje działające we wsi. Opisujemy teraźniejszy wygląd miejsc nad rzeką Ordon. Odkrywamy widoczne w terenie pozostałości wąskotorowej linii kolejowej  prowadzącej niegdyś od strony Poraja, przez Masłońskie (Kacze Błoto) w kierunku nieistniejących dziś kopalni Żarki III i Żarki IV pod Przybynowem. Zbliżamy się też do wyjaśnienia historycznej zagadki o tym, czy dzisiejszy płot kościoła w Przybynowie rzeczywiście mógł zostać wytopiony w piecu hutniczym, w miejscowości Piec Masłoński.

Zasięg terytorialny książki to: Masłońskie, wielki piec, folwark, fabryka tektury "Natalin", Droga Żelazna Warszawsko Wiedeńska, Podkuźnica, rzeka Warta, zbiornik porajski, Kuźnica Stara, rzeka Ordon, Kacze Błoto, Baranowizna, Rajczykowizna, Masłoniowizna, Pohulanka, Skrobaczowizna, Szczerbowizna, Otrębowizna, Rosikoniowe. W treści pojawiają się wzmianki o Poraju, Choroniu, Przybynowie, Żarkach, Żarkach Letnisku, a nawet o wsiach położonych w obecnej gminie Niegowa: Mirów, Trzebniów i nieistniejacy od dawna Mrozów.

Książka formatu A5, stron 378, w tym 15 szkiców i 62 zdjęcia na wkładce w kolorze lub w sepii. Na odrębnej karcie formatu A4 trzy kolorowe mapy dotyczące Masłońskiego, fabryki "Natalin" i młynów nad rzeką Ordon.

Ksiązka do kupienia: Masłońskie gm. Poraj w dokumentach i wspomnieniach - 24,90 zł - Allegro.pl - Raty 0%, Darmowa dostawa ze Smart! - Kraków - Stan: nowy - ID oferty: 10492682660